Basur diğer adıyla hemoroid proctoloji branşının en sık rastlanan hastalığıdır ve erişkin nüfusun yaklaşık yarısında görülmektedir.. Erkeklarde görülme sıklığı kadınlara kıysala biraz daha fazladır. Sokakta 10 kişiye sorsanız bunların 8-9 u “acı yemek” der, peki bu gerçekten böyle mi?. Tabiî ki böyle değil çok sayıda sebep vardır ve beklide bu sebepler arasında en az yer tutanı da acı tüketimidir. Basur (hemoroid) nedenlerini sıklık sırasına göre yazarsak şu tablo ortaya çıkar;
Basur Nedenleri
Dışkılamak için çok şiddetli ıkınmak.
Tuvalette uzun süre kalmak
Kabızlık çekmek, bu sebep aynı zamanda yukarıdaki iki maddeye de neden olur
Genetik yatkınlık
Makat kaslarının çok güçlü olması
Dışkılamanın düzenli yapılmaması
Meslek
Dışkılama ihtiyacını erteleme alışkanlığı
Aşırı acı tüketimi.
Basur Nedenleri ve Önlemler ;
Dışkılamak için çok şiddetli ıkınmak;
Ikınmak bölgede basıncın artmasına neden olur bu basınç artışı damarların genişlemesini engelleyen bağ dokusunda harabiyet yapar ve taşıma gücü azalır. Buna bağlı olarak damarlarda genişleme olur. Hastaların neredeyse % 90 ında bu sebep vardır. Diğerleri buna eşlik eder. Basurun oluşması kadar ilerlemesinde ve tedavi sonrasında tekrarlamasında en önemli suçlu ıkınmak olduğu için şiddetli ıkınmadan dışkılamak mutlaka öğrenilmelidir
Tuvalette uzun süre kalmak; Yukarıdakine benzer şekilde bölgeye uygulanan basıncın süresi artar ve aynı şekilde hastalığın oluşmasına davetiye çıkarır. Tuvalette kalma süresi 1-2 dakikayı geçmemelidir. Tuvalette uzun kalmanın en önemli sebebi hala dışkı varmış hissiyle gereksi yere bağırsağın üst kısmındaki dışkıyı da çıkarma çabasıdır. Doğru yaklaşım şöyledir; çıkarılması gereken 70-90 gramlık ilk kısım çıkarılmalı hala dışkı varmış hissi olsa da tuvalet terk edilmelidir. Bu yapılırsa hemoroidin oluşması, ilerlemesi ve tedavi sonrası tekrarlama ihtimali azaltılır.
Kabızlık çekmek; Sertleşmiş dışkıyı çıkarmak için yukarıda ayrıntılı yazan iki sebep de devreye girmiş olur. Kabızlığın engellenmesi olmazsa olmazdır ve herkesin dikkat etmesi gerekir. Bunun için kişi alışık olduğundan fazla ve kabızlık çözülünceye kadar artan bir şekilde sebze meyve tüketmelidir. Su tüketimini artırmalıdır. Ekmek sadece kepekli olan türden olmalıdır, kepeği daha yoğun ekmekler tercih edilebilir. Akşamları kayısı, erik, incir gibi kişinin kabızlığını engelleyen gıda tüketilmelidir, bu şekilde sabah rahat dışkılanır. Dışkılama alışkanlığını tercihen her gün kahvaltı sonrası oturtmalıdır.
Bunu yazmak istemezdim ama sigaranın binlerce zararı yanı sıra kahvaltı sonrası içilen bir sigara daha rahat dışkılama sağlar.
Genetik yatkınlık; Bazı ailelerde basur daha sık görülür burada sebep genetik yatkınlıktır denebilir ancak genetik yatkınlık sebebiyle kabızlık yaşanması ve buna bağlı hemoroid oluşumu daha doğru bir izah şeklidir. Yani genetik yatkınlık hastalıktan çok hastalığın nedeni üzerindedir.
Makat kaslarının çok güçlü olması; Bazı insanların anüs kasları çok güçlüdür ve gevşeyemez, kişi ihtiyacını giderebilmek için çok ıkınmak zorunda kalır.
Dışkılamanın düzenli yapılmaması; Düzenli olmaması dışkının daha fazla sertleşmesine neden olabilir.
Meslek; Dar alanda uzun süre ayakta durmayı gerektiren berber, cerrah gibi branşlarda bölgede kan göllenmesi olduğu için daha sık rastlanır.
Dışkılama ihtiyacını erteleme alışkanlığı; bazı kişiler ev dışında yapmaz ve kabız kalır buna bağlı olarak reflex kaybı olur, reflex kaybı da dışkının taşlaşmasına neden olabilir.
Aşırı acı tüketimi, burada etkili olan acının kendisi değil yanma hissiyle fazla ıkınmaktır. Aslında acı bağırsak hareketlerini artırarak kabız kalmayı engeller yani bir anlamda acının basura faydası vardır bile denilebilir. Ancak neredeyse her genel cerrah hasta daha kapıdan girerken “acı, ekşi yeme” öğüdünde bulunur. Bu arada ekşi ile hemoroidin ilişkisi yoktur.
Hareketsiz yaşam; Vücut hareketsizliği bağırsakların da yavaş çalışmasına sebep olabilmektedir. Bu direk etkili bir sebep değildir, hareketsiz yaşamak kabızlığa neden olarak zarar verir.
Yukarıdaki sebepler ortadan kaldırılırsa basur oluşumu geciktirilir. Önemli şeylerden biri de beslenmedir, beslenme ayrı bir konuda ele alınacaktır.
İstanbul Bakırköy’de genel cerrahi uzmanı olarak görev yapıyorum. Proktoloji alanına giren tüm hastalıkların teşhis ve tedavisinde hizmet veriyorum. Bana ulaşmak isteyenler 0212 572 72 65 numaralı telefondan ulaşabilirler.